↓↓ Phân tích bài thơ Từ ấy của Tố Hữu

Pupy (Admin) 13:59, 22/10/2016

Đề bài: Phân tích bài thơ Từ ấy của Tố Hữu

1. Nhiều nhà phê bình văn học đã đặt cho Tố Hữu danh hiệu: “Nhà thơ của lí tưởng cộng sản”. Quả là thơ Tố Hữu hầu như bài nào cũng là lời ngợi ca lí tưởng của giai cấp vô sản. Ông coi đấy là lẽ sống của nhân loạn, của dân tộc, và tất nhiên, cũng là của cuộc đời mình. Cho nên, đối với Tố Hữu, gặp được lí tưởng cộng sản là hạnh phúc tuyệt vời, là niềm vui lớn nhất. Nhìn chung, thơ Tố Hữu, từ tập này đến tập khác (Từ ấy, Việt Bắc, Gió lộng, Ra trận, Máu và hoa, Một tiếng đờn, Ta với ta) đều là sự ngợi ca lí tưởng ấy và thể hiện niềm vui ấy. Tất nhiên, ở mỗi tập thơ, phản ánh mỗi giai đoạn cách mạng và mỗi bước đường trưởng thành khác nhau về tư tướng của Tố Hữu, lí tưởng ấy, niềm vui ấy lại được thể hiện với những sắc thái riêng.

Tải ảnh gốc

Từ ấy nằm trong tập thơ đầu của Tố Hữu, lại ở ngay phần đầu của tập thơ (phần Máu lửa). Vậy sự thể hiện lí tưởng ấy và niềm vui ấy có sắc thái gì riêng biệt ?

Từ ấy có nghĩa là từ cái giây phút ấy, cái giây phút đầu tiên chàng thanh niên học sinh Nguyễn Kim Thành bắt gặp lí tưởng cộng sản. Cái giây phút hết sức thiêng liêng, quyết định cả một cuộc đời, cả một số phận, cả một sự nghiệp, cả một hồn thơ.

Là một thanh niên đầy nhiệt huyết, hăm hở đi "kiếm lẽ yêu đời" mà chưa tìm ra 0, bỗng một buổi kia gặp được lí tưởng cộng sản:

            Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ

            Mặt trời chân lí chói qua tim.

Nếu để ý quan sát thế giới nghệ thuật của các nhà thơ đã có phong cách định hình, sẽ thấy mỗi hồn thơ đường như lại thích hợp với một thứ ánh sáng riêng. Thơ cổ điển thường thiên vị với ánh trăng. Hoài Thanh nói, thơ Hồ Chí Minh đầy trăng. Trước Cách mạng tháng Tám, tâm hồn Huy Cận rất nhạy cảm với cái ánh nắng úa tàn của những buổi hoàng hôn. Xuân Diệu thì vừa là nhà thơ của mùa xuân và bình minh, vừa là thi sĩ của những đêm trăng lạnh. Thơ Hàn Mặc Tử cũng tràn ngập ánh trăng, nhưng là một thứ ánh trăng vừa vồ cùng tinh khiết vừa có một cái gì rờn rợn ma quái, v.v. Xem ra, hiếm có một hồn thơ nào thích hợp với cái ánh nắng chói gắt mùa hạ. Mà ngay Tố Hữu cũng vậy thôi. Tinh thần lạc quan cách mạng quả đã khiến ông có cảm tình đặc biệt với ánh nắng. Nhưng phải là cái ánh nắng trong trẻo, tươi mát những buổi sáng mùa xuân, hoặc cái ánh nắng dịu dàng của những buổi chiều thu. Nhà thơ của tình thương mến ngọt ngào, nhà thơ của Huế - "Đây xứ mơ màng đầy xứ thơ" (Dửng dung) - tất nhiên chỉ thích hợp với cái ánh nắng ấy :

            - Cành táo đầu hè rung rinh quả ngọt 

            Nắng soi sương giọt long lanh.

            (Bài ca mùa xuân 61)

            - Ngoài này nắng đổ cành cam 

            Chắc trong ấy nắng xanh lam ngọn dừa.

            (Tiếng hát sang xuân)

Vậy thì cái ánh nắng chói chang mùa hạ trong bài Từ ấy phải được xem là trường hợp hiếm hoi đặc biệt. Bình luận về trường hợp này, Hoài Thanh đã liên tưởng tới tâm trạng của một cô gái nào đó trong ca dao xưa choáng ngợp trước một mối tình sét đánh :

                - Thấy anh như thấy mặt trời,

            Chói chang khó ngó, trao lời khó trao.

Chân lí lớn quá, lí tưởng rực rỡ quá, chói lọi quá, khiến chàng thanh niên chưa đầy mười tám tuổi cảm thấy choáng váng.

Thực ra không phải chỉ ở câu thơ này, mà toàn bộ khổ thơ đầu đều thể hiện tâm trạng của tác giả bằng những từ ngữ có sức diễn tả cực mạnh : "bừng nắng hạ", "chói qua tim", "rất đậm hương", "rộn tiếng chim". Ánh sáng và niềm vui tràn ngập trong lòng, bật lên thành tiếng reo vui, cất lên thành tiếng hát sôi nổi, say mê, náo nức :

                - Hồn tôi là một vườn hoa lá

            Rất đậm hương và rộn tiếng chim.

Theo dõi toàn bộ sáng tác của Tố Hữu, ta bắt gặp không biết bao nhiêu lần ông dừng hình ảnh nắng xuân và vườn xuân để diễn tả niềm vui lớn của mình và ca ngợi lí tưởng cách mạng. Nhưng dùng đến cái nắng chói chan" mùa hạ thì chỉ có một lần Từ ấy. Giải thích niềm vui đặc biệt này của Tố Hữu không gì hơn là mượn ngay lời tự bạch của chính nhà thơ trong bài Một nhành xuân, ông viết "Tặng Đảng thân yêu tròn 50 tuổi" :

Trang: [1]2